Neem jij tijd voor reflectie?
Opzij, opzij, opzij,
maak plaats, maak plaats, maak plaats,
Ik heb ongelofelijke haast.
Opzij, opzij, opzij,
want ik ben haast te laat,
Ik heb maar een paar minuten tijd.Ik moet rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en
weer doorgaan.
Ik kan nu niet blijven, ik kan nu niet langer blijven
staan.Herman van Veen
Kennen jullie deze tekst uit 1979(!) nog?
Ik dacht eraan, omdat ik in de afgelopen periode vaak geconfronteerd ben met de behoefte aan reflectie en het aanbrengen van focus.
Bijna zonder uitzondering was bij elke training of coaching, het gebrek aan ruimte om te reflecteren, onderwerp van gesprek. Of het nu bij Ahold, bij de Provincie Zuid-Holland of bij één van de ministeries was. Of het nu ging om een gesprek met projectleiders, directeuren of ondernemers: gebrek aan tijd en rust om af en toe stil te staan en te reflecteren op aanpak of resultaten, was een algemeen herkend probleem.
Iedereen heeft behoefte aan rust en ruimte
Iedereen heeft de behoefte aan rust en reflectie. En toch reflecteert bijna niemand regelmatig op zijn of haar werk. En dat wordt echt ervaren als een gemis. Managers en directieleden zeggen daarover vooral:
- Ik ga meestal direct aan de slag als ik op mijn werk kom en soms denk ik dan aan het eind van de dag: ‘Wat heb ik nou eigenlijk gedaan vandaag’?
- Als je mij vraagt wat er niet lekker loopt, weet ik dat nog wel. Als je mij vraagt hoe dat nou precies komt, weet ik dat eigenlijk niet precies. Laat staan dat ik oog heb voor wat lekker loopt en me bewust ben hoe dat komt en hoe ik dat dus vaker kan laten ontstaan.
- Hoe het met mijzelf is? Tsja, ik ben heel druk. Verder gaat het wel goed….
- Ik ben vaak brandjes aan het blussen. Aan structurele dingen kom ik te weinig toe.
- Het zou echt beter zijn voor de organisatie als ik de tijd nam om te reflecteren en analyseren.
- En ook voor mijzelf zou het veel beter zijn om af en toe rust te nemen.
Zo kan ik de lijst nog veel langer maken. Bijna iedereen klaagt over een gebrek aan tijd. Logisch in het tijdperk waarin we leven, en zeker in de rol die jullie als leidinggevenden hebben.
Je kunt niet meer tijd maken – je kunt wel eigenaar zijn van je tijd
Alleen maar doorrennen en in de actiemodus staan, geeft geen voldoening in je werk en leven. Zoveel is wel duidelijk. En dan is het erg opvallend dat iedereen het zo belangrijk vindt om af en toe rust en ruimte te nemen voor reflectie, maar het toch niet doet. We geven het geen prioriteit.
Pas in een training of tijdens coaching komen de leidinggevenden er wel er aan toe. En vaak blijkt de ervaring wat het oplevert dan het startpunt te zijn om structureel ruimte te nemen voor reflectie. Tijd kunnen we niet maken, maar we zijn wel zelf eigenaar van onze tijd. Wij kunnen zelf kiezen hoe die door te brengen of waar die aan te besteden. We kunnen kiezen om het prioriteit te geven. En dat is zinvol.
Reflectie verbetert je resultaten én je voelt je energieker en rustiger.
Resultaten verbeteren door reflectie
Je kunt in je dagelijkse werk ruimte creëren voor reflectie. En dat levert je meer op dan je misschien in eerste instantie denkt. Iemand zei bijvoorbeeld: ‘Ik heb laatst echt bewust zomaar een uur uit het raam gekeken en gemijmerd over de beste aanpak van een issue. Ik heb daardoor echt bewust gekozen hoe ermee om te gaan. Dat was heel prettig en heel nuttig want ik kreeg direct een beter resultaat.’
De ervaring is dat je je door vaker te reflecteren met de juiste dingen gaat bezighouden en effectiever wordt. En die ervaring wordt breed gedeeld. Je verbetert je resultaten én voelt je daarbij energieker en rustiger.
Reflectie heeft een positief effect op leiders én hun omgeving
Leiders hebben dus zelf baat bij reflectie, maar ook de mensen aan wie zij leidinggeven en de organisatie of het team als geheel. Dat hoor ik óók terug van de leiders met wie ik werk. Zij geven aan:
- meer rust te ervaren als ze op gezette tijden reflecteren op hun werk;
- een scherpere focus te hebben en zich bezig te houden met wat daadwerkelijk belangrijk is;
- bewust te kiezen voor een bepaalde aanpak;
- betere resultaten te behalen;
- meer grip te krijgen op hun eigen tijd en agenda;
- vaker zelf te bepalen waar ze aandacht aan geven en minder reactief te werken;
- met meer energie naar huis te gaan.
Zonder uitzondering is het bewustzijn wat die reflectie oplevert ontstaan door ermee te starten in een training of tijdens coaching. Dat is dus ook stap één: tijd inruimen voor reflectie en onderzoek. En dan niet even snel 5 minuten tussendoor, maar echt een dag.
Wanneer plan jij een reflectiedag?
Ik daag je uit om een reflectiedag in je agenda te plannen. Een dag waarin je rust en ruimte creëert voor reflectie en het maken van plannen. Dat kun je prima zelf organiseren door een thuiswerkdag in te plannen en met de enkele punten aan de slag te gaan:
• Sta stil bij wat goed loopt en wat aandacht nodig heeft.
• Analyseer hoe het komt dat het goed loopt of juist minder.
• Kijk wat je eigen aandeel is en hoe anderen daarbij een rol spelen.
• En sta vervolgens stil bij wat jou te doen staat. Waar jij je tijd aan wilt geven. En hoe je dat gaat aanpakken en gaat monitoren.
Maak een plan voor de komende periode. Denk na over de wijze waarop jij reflectie en onderzoek een vast onderdeel van jouw tijd gaat maken. Op een manier die het best past bij jou en jouw werkzaamheden.
Reflecteer je? Of werk je je werk weg?
Voor sommige mensen werkt een zelfonderzoek thuis prima. Anderen gaan dan toch vooral aan de slag met de dingen die zijn blijven liggen. Ook heel fijn om die weg te werken, maar dat is geen structurele oplossing.
Het gaat er juist om dat je een plan maakt waarop je structureel terugkomt, zodat je met energie gefocust blijft werken en je resultaten verbetert.
Wil jij ontdekken wat reflectie jou oplevert? En doe je dat bij voorkeur in een training of met behulp van coaching? Neem dan contact met me op voor de mogelijkheden.
Met enige regelmaat schrijf ik over leiderschap en het bouwen van sterke teams. Thema’s als persoonlijk leiderschap, systemisch leiderschap, succesfactoren voor teams of bijvoorbeeld visie ontwikkeling komen aan de orde. Vind je het fijn om ze in de toekomst direct te lezen? Schrijf je hier in voor mijn maandelijkse inspiratiemailing.
